Dojrzała osobowość – typ „Pielgrzyma”

Dojrzałą osobowość można metaforycznie określić mianem „pielgrzyma”. To osoba, która jest świadoma celu swej pielgrzymki i wytrwale ku niemu dąży. Nie szuka wygody i łatwych dróg. Nie boi się problemów i trudności, ale stawia im odważnie czoła. Liczy się jego „święte miejsce”, do którego zmierza z wielkim zapałem i miłością. Nowe sytuacje, nowe wezwania nie są dla niego zagrożeniem, przed którym musi się bronić. Wszystko w nim jest podporządkowane celowi jego życia i wartościom, dla których żyje.

Cechy „pielgrzyma” – dojrzałej osobowości

1. Stawia czoła rzeczywistości.

Pielgrzym akceptuje siebie i innych takimi, jakimi są. Jego osobista pewność siebie oraz wiara we własne siły i możliwości pomagają mu w dojrzałym podejściu do życia. Nie ucieka przed problemami, które ono ze sobą niesie w pasywność, lenistwo, obojętność, chorobę, zmęczenie, czy też w nadmiar prac i obowiązków. Raczej umie stawiać im czoła, walczy z nimi, a nie ulegać im, nie poddawać się. Nie przenosi swych problemów na przełożonych, podwładnych czy otoczenie. Umie zaakceptować swoje braki i słabości, dostrzegając jednocześnie pozytywne strony siebie i innych. Pielgrzym umie oddzielić osoby od ich postaw i ideałów, ocenić na ile i w jakiej mierze nimi żyją lub nie.

2. Przeżywa problemy w zgodzie z wyznawanymi wartościami

Przeżywanie negatywnych uczuć (np. gniewu, złości, żalu) nie jest czymś złym. Ważne jest to, co się później z nimi uczyni. Na przykład agresja może być skierowana przeciw innym, by ich atakować, krytykować i oskarżać. Nie zostaje wtedy zintegrowana z całością osoby. „Pielgrzym” umie ją doświadczać w sposób pozytywny, wyrażać w zgodzie z wyznawanymi wartościami (prawdy, szacunku dla innych, sprawiedliwości). Wszystko, co przeżywa wykorzystuje dla własnego rozwoju i budowania wspólnoty. Tak samo postępuje z konfliktami wewnętrznymi, które przeżywa, np. z poczuciem winy, lękiem czy krzywdą.

3. Nie rezygnuje z ważnych dla siebie zasad i ideałów

Zasady moralne, ideały, reguły są po to, by nimi żyć, by je zachowywać i realizować. Jeśli zachodzi potrzeba wyboru między wartościami a własnymi potrzebami czy przyjemnościami, to „pielgrzym” wybiera na pierwszym miejscu wartości. Jednak jego postawa nie ma nic z upartości, sztywności czy zamknięcia, ale jest pełna otwarcia, szacunku i zrozumienia. Wypływa ona z dojrzałości i zdrowej pewności siebie, które sprawiają, że nie musi się bronić przed sobą i innymi. Wartości są dla niego czymś nadrzędnym. Przyjmuje i przeżywa je w sposób wolny, nie czując się do niczego zmuszonym i nie zmuszając innych. Cechuje go elastyczność i kreatywność. Potrafi rozróżnić między tym, co ważne, a co mniej ważne. Rozeznaje, kiedy trzeba się przeciwstawić innym w sposób zdecydowany. Umie także przejść spokojnie, milcząco, z uśmiechem obok pewnych zachowań, jeśli tego wymaga dobro sprawy. „Pielgrzym” nigdy nie poświęca wartości, by ocalić „święty spokój”.

4. Kocha w sposób bezinteresowny.

„Pielgrzym” nie potrzebuje innych ludzi dla własnych korzyści. Dobrze funkcjonuje samodzielnie i potrafi działać o własnych siłach. Kocha innych za to, kim są, nie ze względu na to, co posiadają lub, co od nich otrzymuje. Kocha ich ze względu na Chrystusa, nie szukając niczego w zamian. Umie dawać siebie innym i jest w tym hojny, szczery, nikomu nie żałując sił, zdrowia ani czasu. Jego służba jest szukaniem Boga i dobra człowieka a nie tylko własnego. Otrzymując od innych nie obawia się, że popadnie w zależność, straci swoją wolność. Jest wolny w dawaniu i otrzymywaniu, wolny w służeniu innym i kochaniu ich w sposób autentyczny i bezinteresowny.

5. Jest ufny wobec innych

Akceptacja i pewność siebie pozwalają „pielgrzymowi” przyjmować innych takimi, jakimi są, bez potrzeby i chęci zmieniania ich za wszelką cenę. Jego kontakt z innymi jest pełen ufności i otwartości, bez poczucia zagrożenia. Nie musi obawiać się i kontrolować innych. Nie jest naiwny, jeśli trzeba, umie pewne rzeczy przypomnieć i zdecydowanie powiedzieć. „Pielgrzym” jest przekonany o dobrej woli innych. Zdaje sobie sprawę z ich problemów i trudności. Umie uszanować ich punkt widzenia, choćby był odmienny. Postrzega ich jako swych współpracowników, a nie jako rywali czy przeciwników.

6. Jest wolny wobec przełożonych, podwładnych, rówieśników

Jego związki odznaczają się wolnością i dojrzałością. Nie jest w nich zbytnio zależny lub niezależny. Podejmuje samodzielne decyzje oraz inicjatywy z uwzględnieniem możliwości własnych i innych. Będąc wolnym i dojrzałym pozwala innym czuć się wolnymi i traktować dojrzale. W jego obecności nikt nie czuje się do niczego zmuszanym, ile raczej uszanowanym w swej wolności i inności. Pielgrzym w swoich decyzjach i działaniach kieruje się własnymi przekonaniami i zasadami. Nie działa pod wpływem lęku, presji otoczenia. Daleki jest od konformizmu, działania, bo tak wypada, bo tak chcą inni. Jest wolny wobec przełożonych i podwładnych.

7. Jest stały i krytyczny wobec siebie

Osobę dojrzałą wyróżnia stałość przekonań i postaw. Jest otwarta na wszelkie sugestie ze strony innych. Dokonuje refleksji nad sobą i swoim postępowaniem. Umie przyznać się do swych błędów i słabości oraz przyznać rację innym. Akceptuje ich uwagi. Osoba taka ciągle się odnawia w swym życiu wewnętrznym, w swych postawach, dostosowując się roztropnie do zmieniających się okoliczności. Jej stałość nie oznacza skostnienia, lecz postawę otwartości, konsekwencji i krytycyzmu wobec siebie i innych.

8. Jest wierny wartościom i ideałom

„Pielgrzym” jest wierny ideałom. Nie jest to wierność, by w zamian coś otrzymać, uniknąć przykrych konsekwencji, przypodobać się innym. Racją podstawową przyjmowania wartości jest przekonanie o ich słuszności i wielkości. Dla nich jest gotów ponieść trudy, cierpienia i ofiary. Akceptuje ideały ze względu na ich wewnętrzną wartość i pozwala im siebie przemieniać. Jako chrześcijanin może on powtórzyć za św. Pawłem: „Żyję już nie ja, ale żyje we mnie Chrystus”. Ideały, które w pełni uczynił swoimi przekazuje innym.

(Oprac. na podst. Cechy osobowości „PIELGRZYMA” wg o. L.U. Rulli SJ)